Tarih Tezsiz YL Ders İçerikleri

TARİH TEZSİZ YÜKSEK LİSANS ANA DAL ÖĞRETİM PROGRAMI

SEÇMELİ DERS İÇERİKLERİ

I. YARIYIL

SN

DERSİN KODU

                        DERSİN ADI

Z/S

T

U

L

TS

K

AKTS

1

TTS705

TARİH FELSEFESİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste, tarihin ne olduğu, geçmişin bilgisinin edinilebileceği bir bilgi alanı olarak tarih boyunca, söz gelimi, İlk Çağ’da, Orta Çağ’da, Yeni Çağ’da ve Modern Çağ’da nasıl tanımlanageldiği ve bir bilim disiplini hüviyetini nelere dayanarak edindiği anlatılacaktır. Bununla birlikte, tarihte olup bitenlerin bilgisinin gerçeği ne kadar yansıtabileceği, diğer bir deyişle tarihte objektiflik meselesi, tarih yazıcılığında kaynakların ne dereceye kadar ve nasıl güvenilir addedilecebileceği, tarihin kendi içerisinde bir tür işleyiş veya ilerleyiş düzeninin olup olmadığı gibi meseleler de çeşitli filozofların bunlara dair görüşleri etrafında incelenecektir.

2

TTS707

GÖKTÜRKLER VE UYGURLAR 

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Orta Asya’daki Türk kavimlerinden olan Göktürkler’in ve Uygurlar’ın neredeyse bütün yedinci ve sekizinci yüzyılları kapsayan tarihinin anlatılacağı bu derste, bu iki kavim arasındaki süreklilik ve farklılıklara odaklanılacaktır. Bu yapılırken, gerek Göktürkler’den gerekse Uygurlar’dan hem Çin hem de İslam tarihi kayıtlarında nasıl bahsedildiği göz önünde bulundurulacaktır. Derste ayrıca, tarihte yerleşik yaşam düzenini benimsemeye başladığı bilinen ilk Türk kavmi olan Uygurların kültürel olarak diğer Türk kavimlerinden hangi noktalarda farklı olduğunun üzerinde durulacak, böylelikle onlarla birlikte Türk kültürüne yaptıkları katkıların çeşitliliğine yer verilecektir.

3

TTS709

SELÇUKLULARDA EĞİTİM

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste tarihteki Türk – İslam devletlerinden biri olan Selçukluların var oldukları süre boyunca eğitim faaliyetlerini nasıl gerçekleştirdiklerine odaklanılacaktır. Bu bağlamda, Selçuklular zamanında kurulan medreselerin önemi üzerinde durulacak, söz gelimi medreselerde verilen eğitimin nitelikleri incelenecektir. Öte yandan medreseler söz konusu olduğunda Selçukluların önde gelen vezirlerinden Nizamülk’ün görev yaptığı sırada kurulan ve dolayısıyla onun adıyla anılan ve özdeşleşen Nizamiye Medreseleri’nin özelliklerine de ders içerisinde yer verilecektir. Bununla birlikte camilerin ve kütüphanelerin de Selçuklu döneminde nasıl birer eğitim ve öğretim merkezi olarak kullanıldıkları da derste anlatılacaklar arasındadır.

4

TTS711

OSMANLI BASINI’NIN DOĞUŞU VE GELİŞİMİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste, Türkiye’deki basım ve yayın faaliyetlerinin tarihi, Osmanlı Devlet’inde İbrahim Müteferrika’nın ilk matbaayı kurmasından anlatılmaya başlanacak ve genellikle gazeteler ve dergiler olmak üzere çıkarılan süreli yayınların nitelikleri üzerinden değerlendirilecektir. Söz gelimi ilk resmi gazete Takvim – i Vakayi’nin ardından ilk özel gazeteler olarak kabul edilen Tasvir – i Efkar ve Ceride – i Havadis’in yayınlanması ile kayda değer anlamda var olmaya başlayan Osmanlı basınının Meşrutiyet Dönemi’ndeki çeşitliliğine yer verilecek, Birinci Dünya Savaşı ve Milli Mücadele döneminde basının tutumundaki farklılıkların nedenlerine bakılacaktır.

5

TTS713

OSMANLI MÜESSESELERİ VE MEDENİYETİ TARİHİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste Osmanlı Devleti’nin siyasi, askeri, ekonomik, ve kültürel yapısının özellikleri anlatılacaktır. Osmanlılar’ın nasıl bir devlet kurdukları, kurdukları bu devletin daha önce kurulan Türk ve İslam devletleriyle benzer ve farklı özellikleri, diğer bir deyişle devletin usul ve uygulamalarına içkin Türk ve İslam geleneklerinden kaynaklanan niteliklerinin neler olduğu ile birlikte bunlar arasında nasıl bir denge kurulduğu, yönetim, eğitim, ekonomi ve hukuk sistemlerine ve ayrıca sanatsal ürünlerine odaklanılarak analiz edilecektir. Böylelikle devletin bir Anadolu beyliğinden, üç kıtaya yayılan bir imparatorluğa yapısal olarak nasıl dönüştüğü ve “Klasik Osmanlı” hüviyetini nasıl edindiği izah edilecektir.

6

TTS715

TÜRK YENİLEŞME TARİHİ 

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Osmanlı Devleti’nde bilhassa Kanuni Sultan Süleyman’ın saltanatının ve Sokollu Mehmed Paşa’nın sadrazamlığının sonrasında gündeme gelen yenileşme tartışmaları ile başlanacak olan bu derste bir düşünce düsturu ve kavram olarak yenileşmenin Osmanlı bürokratik ve entelektüel dünyasına dahil oluşunun nasıl gerçekleştiği irdelenecektir. Bu bağlamda evvela on yedinci yüzyılda Koçi Bey’in yazdığı ıslahat tavsiyeleri içeren risalelerin içerikleri incelenecektir. Daha sonra yenileşmenin Batılı devletler ile kurulan ilişkilerle ve dolayısıyla Batı medeniyetinin alımlanması ile ilgili yapısı anlatılacak, bu amaçla bilhassa Sultan III. Ahmet dönemindeki Lale Devri olarak isimlendirilen yenileşme hareketlerinin niteliği üzerinde durulacaktır. Sultan I. Mahmud’un ve III. Mustafa’nın kısmî askeri yenileşme girişimleri de derste yer alacak konu başlıklarındandır.  Ardından, III. Selim’in Nizam – ı Cedid reformları ile girildiği kabul edilen  on dokuzuncu yüzyıl Osmanlı reform ve yenileşme çağının, II. Mahmud’un reformları, Tanzimat Dönemi, II. Abdülhamit Dönemi ve Meşrutiyet Dönemi’nde nasıl bir seyir izlediği ortaya konacak ve söz konusu reformların Cumhuriyet Dönemi’ne etkileri ve yansımaları da derste değerlendirilecektir.

7

TTS717

TARİHTE ERMENİ SORUNU 

S

3

0

0

3

3

6

İçerik:  Bu dersin amacı, öğrencilerin, Türkler ile Ermeniler arasındaki ilişkilerin sosyal, siyasal ve ekonomik boyutlarını incelemelerini ve bu ilişkilerin günümüze uzanan yansımalarını değerlendirmelerini sağlamaktır. Yüzyıllarca Türklerle Ermenilerin barış içinde yaşadıklarının bilinmesi, Türk idareleri altında yaşayan Ermenilerin bu süreçte önemli sosyal, ekonomik ve kültürel kazanımlar elde ettiklerinin fark edilmesi amaçlanır. Ermeni meselesinin ortaya çıkışı, Berlin ve Ayastefanos anlaşmalarında Ermeni sorunu ve Ermeni isyanları konuları işlenir. I. Dünya Savaşı içinde Ermenilerin savaş alanı dışında bir bölgeye göç ettirilmesinin sebebinin, düşmanla işbirliği yapmaları sonucu tamamen askeri gerekçelerle yapıldığının kavranması amaçlanır. Birinci Dünya Savaşı’nda Ermeniler, Ermeni tehciri, Sevr ve Mondros Ateşkes anlaşmalarında Ermeni Sorunu, Lozan´da Ermeni Meselesi konuları işlenir.

8

TTS719

TÜRK EĞİTİM TARİHİ 

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste Türklerin tarih boyunca benimseyip uyguladığı eğitim usul ve sistemlerinin bir özeti verilmekle birlikte esasen Osmanlı Devleti’nde Sultan II. Mahmut döneminde artmaya başladığı gözlemlenen okullaşmadan itibaren tarihlendirilebilecek eğitim modernleşmesinin seyrine odaklanılacaktır. Bu bağlamda Osmanlı’da açılan okulların nitelikleri ve amaçları ile devletin içerisinde bulunduğu yenileşme süreci arasındaki ilişki değerlendirilirken, söz konusu ilişkinin Cumhuriyet Dönemi’ndeki izdüşümleri olarak addedilebilecek, Tevhid – i Tedrisat Kanunu’nun ve karma eğitimin kabulü, Latin harflerinin kabulü ve Millet Mektepleri’nin açılması, Darülfünun’un İstanbul Üniversitesi’ne dönüştürülmesi ile birlikte Ankara Üniversitesi Dil – Tarih – Coğrafya Fakültesi’nin açılması gibi olaylar da ders içerisinde anlatılacaktır.

9

TTS721

ORTA ASYA TÜRK SIYASI TARIHI

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Türklerin bir kavim olarak ilk kez ne zaman tarih sahnesine çıktıklarının, bir başka deyişle hangi tarihî kaynaklarda adlarının ilk defa zikredildiğinin tespit edileceği bu derste ayrıca, Orta Asya’nın Türklerin anayurdu olması bakımından yeri ve önemi de değerlendirilecektir. Öte yandan Türklerin Orta Asya’dan neden göç ettikleri analiz edilmekle birlikte, hem Orta Asya’da hem de Orta Asya’dan göç etmelerinin akabinde dünyanın çeşitli coğrafyalarında kurdukları Büyük Hun ve Avrupa Hun Devletleri, Göktürk, Uygur, Avar, Türgiş, Hazar, Peçenek, Kuman ve Ogur devletlerinin tarihleri de ders kapsamında anlatılacaktır.

10

TTS723

BÜYÜK SELÇUKLU İMPARATORLUĞU TARİHİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste Büyük Selçuklu Devleti’nin nasıl kurulduğu ve Maveraünnehir bölgesinde nasıl hakim bir kuvvet haline geldiği, devletin yöneticileri olan Tuğrul ve Çağrı Beyler, Alpaslan ve Melikşah dönenimde gerçekleşen siyasi olaylar ekseninde anlatılacaktır. Bununla birlikle Büyük Selçukluların İslam dünyası içerindeki konumu da Fatımîler ve Büveyhîler gibi İslam devletleriyle kurduğu ilişkiler ve nezdinde değerlendirilecektir. Derste ayrıca devletin Melikşah dönemi sonrasında giderek zayıflamasının nedenleri üzerinde durulacaktır.

11

TTS725

TÜRKLERİN İSLAMİYET’İ KABULÜ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste yedinci yüzyıldan itibaren kitleler halinde Müslüman olmaya başladıkları bilinen Türklerin İslam dinini kabul etmelerindeki çeşitli etkenler detaylı bir şekilde incelenecektir. Söz gelimi İslam ordularının Türklerin yaşadığı Orta Asya’ya yaptıkları seferlerin veya Müslüman tüccarların ürünlerini Orta Asya’ya taşıyan kervanları vesilesiyle Türklerle kurmuş oldukları kültürel iletişimin söz konusu süreçteki payları analiz edilmekle birlikte, bu durumun Türklerin devlet yönetimi anlayışına nasıl yansıdığı, bir başka deyişle İlk Türk – İslam devletlerinin nasıl ortaya çıkmaya başladığı da derste bahsedilecek konular arasındadır.

12

TTS727

ORTAÇAĞ TARİHİ KAYNAKLARI

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Ortaçağ’da var olan Türk ve İslam devletlerinin tarihinin anlaşılması için incelenmesi gereken kaynak türlerinin inceleneceği bu derste, o dönemde yaşamış tarihçilerce Arapça, Farsça veya Türkçe kaleme alınmış eserlerin, yine o dönemde söz konusu devletlerin hakim olduğu topraklarda bir süre bulunmuş olan seyyahların yazdığı seyahatnamelerin içerikleri detaylı bir şekilde analiz edilirken, bunlardan yola çıkılarak hazırlanmış bilimsel çalışmaların nitelikleri de değerlendirilecektir.

13

TTS729

ORTAÇAĞDA İRAN TARİHİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste, İslam devletlerinden Emevilerin ve Abbasilerin fetihleri neticesinde İran coğrafyasında İslam dininin nasıl yayıldığı anlatılmakla birlikte, Sasani Devleti’nin bölgedeki varlığının da bölgedeki İslam algısına ne gibi katkılar sunduğu, böylelikle Araplar ve Türklerle beraber İranlıların da İslam medeniyetinin mühim temsilcilerinden biri haline gelişi anlatılacaktır.

14

TTS731

HAÇLI SEFERLERİ TARİHİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: 1096 – 1291 yılları arasında, yani yaklaşık iki yüz yıllık bir zaman dilimi içerisinde, Batı’dan Doğu’ya doğru gerçekleştirilen en uzun süreli ve en geniş kapsamlı dinî / askerî harekât bütünü olan Haçlı Seferleri’nin tarihinin detaylı bir şekilde analiz edileceği bu derste, seferlerin temel nedenleri irdelenecektir. Bununla birlikte her bir seferin bir diğerinden farkı ortaya konarken, seferlerin Anadolu ve Ortadoğu coğrafyasında yarattığı etkiler anlatılacaktır. Söz gelimi Anadolu’da Antakya ve Urfa’nın, Ortadoğu’da ise Kudüs’ün Haçlılar tarafından ele geçirilmesi, bunun yanı sıra, İstanbul’un Haçlı istilasına maruz kalışı, buna karşın Sultan I. Kılıçarslan ve Selâhattin Eyyubî gibi hükümdarların Haçlılara karşı yürüttüğü başarılı mücadeleler derste incelenecek konu başlıklarındandır. Medeniyet tasavvurunun iki kutbu olarak Doğu’nun ve Batı’nın seferler vesilesiyle birbirlerini nasıl tanıyıp algıladıkları, bir başka deyişle seferlerin siyasi olmakla birlikte sosyal ve kültürel sonuç ve yansımaları da derste üzerinde durulacak bir diğer husustur.

15

TTS733

OSMANLI DEVLETİ’NDE MİLLET SİSTEMİ VE GAYRİMÜSLİMLER

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Osmanlı Devleti’nin toplum yapısının oluşmasında İslam hukukunun yerinin ve etkilerinin gözlemleneceği bu derste, bir kavram ve olgu olarak milletin klasik dönem Osmanlı toplumunda neyi işaret ettiği Osmanlı toplum yapısının hangi milletlerden oluştuğu ve gayrimüslimlerin bu yapı içerisindeki sosyal, ekonomik ve hukuki konumları, bu konumun devletin on dokuzuncu yüzyıldan itibaren giderek daha hızlı ve sistematik hâle gelen modernleşme hamleleri ve yenileşme çabalarıyla birlikte nasıl bir değişim ve dönüşümüne uğradığı ve bu dönüşümün Osmanlı Devleti’ne etkileri dersin konuları kapsamındadır.

16

TTS735

YENİÇAĞ OSMANLI SOSYO-EKONOMİK TARİHİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan on sekizinci yüzyılın sonuna kadar tecrübe ettiği siyasi olayların bir anlatımı da gerçekleştirilerek işlenecek olan bu derste, Osmanlılar’ın söz konusu uzun zaman dilimi süresince nasıl bir devlet ve toplum düzeni inşa etmiş oldukları ve bu düzenin Osmanlı Devleti’ne klasik / karakteristik niteliklerini nasıl kazandırmış olduğu çeşitli boyutlarıyla incelenecektir. Söz gelimi Osmanlıların toplumsal ve ekonomik yapısının nelerden oluştuğu ve bunun hukuki yansımaları, bu yapının içerisinde bulunabilecek hem İslam hem de geleneksel Türk kültüründen unsurlar ve bunların zamanla ne tür değişimler geçirdikleri gibi meseleler dersin içeriğini oluşturmaktadır.

17

TTS737

OSMANLIDA GÜNDELİK YAŞAM

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Osmanlı toplumunun yaşayış biçimlerine, bir başka deyişle Osmanlı devletinde yaşamış insanların hayatlarının normal akışının nasıl gerçekleştiğine dair bir panorama sunulacak olan bu derste, Osmanlı toplumunda ev içi yaşam ve aile yapısının nasıl olduğuna, düğün, şenlik ve cenazeler, salgın hastalıklarda neler yapıldığına veya yeme içme ve mutfak kültürünün neleri ihtiva ettiğine yer verilecektir.

18

TTS739

OSMANLI ARŞİV BELGELERİ I

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Osmanlı arşivlerinin nasıl kurulduğu ile birlikte Osmanlı Devleti’nde arşivcilik faaliyetlerinin nasıl başladığı ve sürdürüldüğünün bir tarihçesi verilerek başlanacak olan bu derste daha sonra, devlete dair bütün yazışmaları içeren bir kurum olarak arşivlerde bulunan belge türlerinin neler olduğu, bunların hangi karakteristik özellikleri vesilesiyle birbirlerinden ayırt edilebilecekleri ve ne hakkında yazılmış oldukları anlatılacak; söz gelimi şerr’iye sicilleri, tapu tahrir defterleri, buyruldu, beratlar ve  daha çok sayıda ve çeşitli örneklerininin öğrenciler tarafından okunarak yorumlanması ve doğru bir şekilde bağlamına yerleştirilerek anlaşılması sağlanacaktır.

19

TTS741

OSMANLI TARİHİNİN KAYNAKLARI

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Osmanlı Devleti’nin tarihine dair ilk elden bilgilerin ne tür kaynaklardan edinilebileceğinin öğretileceği bu derste, bilhassa Fatih Sultan Mehmed döneminden itibaren devamlılık arz eder şekilde okuyucu karşısına çıkan arşiv belgelerinin yanı sıra daha öncesine ait olduğu düşünülen bellli başlı vakfiyeler, menakıbnameler, seyahatnameler gibi yazılı eserlerin Osmanlı Devleti’nin kuruluş dönemine dair nasıl bilgiler içerdiği analiz edilecektir. Ayrıca on beşinci yüzyıldan itibaren kaleme alınan gazavatname ve kanunnamelerin yahut on yedinci yüzyıldan itibaren görülmeye başlanan adaletnamelerin içeriğiyle birlikte bu tür tarihi metinlerin devletin yapısı ve bu yapının zaman içerisindeki değişimi hakkında nasıl araştırmacılara nasıl veriler sağladığı da derste incelenecektir.

20

TTS743

OSMANLIDA TASAVVUF VE TARİKATLAR

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Osmanlı Devleti’nin siyasi, kültürel ve toplumsal dinamikleri içerisinde tasavvufî anlayışların ve bunların kaynakları olarak addedilebilecek tarikatların ne ölçüde önemli bir yer tuttuğunun anlaşılmasının sağlanacağı bu derste, kuruluş döneminden itibaren tarikatların söylemlerinin ve faaliyetlerinin bilhassa Rumeli’de ve Balkanlar’da Osmanlı hakimiyetinin pekişmesine nasıl vesile olduğu betimlenecektir. Öte yandan söz konusu tarikatların Anadolu’daki etkinliklerine de değinilmekle birlikte, Osmanlı merkezi yönetimiyle sürdüregeldikleri ilişkilerin tarihsel niteliği ortaya konacaktır.

21

TTS745

19. YÜZYILDA AVRUPA’DAKİ GELİŞMELER VE OSMANLI DEVLETİ’NE ETKİLERİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: 1789 Fransız İhtilali’nin gerçekleşmesinde etkili olan eşitlik, özgürlük ve kardeşlik ilkelerinin, Avrupa’nın siyasal ve entelektüel çevreleri tarafından giderek daha fazla rağbet görüp benimsenmesinin, evvela kıta Avrupa’sının çevresini 1830 ve 1848 Devrimleri ile nasıl değişime uğrattığının anlatılacağı bu derste, söz konusu politik süreçlerin Osmanlı Devleti’ne ne ölçüde yansıdığı ve hangi çevrelerde nasıl karşılıklar bulduğuna da yer verilecektir. Öte yandan, Fransa’nın 1789 sonrasında tecrübe ettiği Napoleon Dönemi’nin, yani Napoleon Bonaparte’ın ihtilali müdaafa savaşlarının akabinde düzenlediği seferler ve elde ettiği başarılarla Fransız İmparatoru oluşunun hem Avrupa Devletleri’ne hem de Osmanlı Devletin’ne etkilerinin neler olduğu da derste üzerinde durulacak bir diğer meseledir.

22

TTS747

I. MEŞRUTİYET DÖNEMİ SİYASİ FAALİYETLERİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: On dokuzuncu yüzyılın ortalarından itibaren Osmanlı Devleti’ndeki bazı üst düzey bürokratlar ve belli başlı entelektüeller arasında devletin anayasal monarşi ile yönetilmesi gerektiği fikrinin nasıl yaygınlık kazandığının ve bu fikrin nasıl bir süreç neticesinde, hangi şartlar altında gerçekleştiğinin analiz edileceği bu derste, Ziya Paşa, Namık Kemal, İbrahim Şinasi ve Mithat Paşa gibi söz konusu fikrin temsilcilerinin düşünce dünyalarına da bakılacaktır. Bu bağlamda Tanzimat ve Islahat Fermanları’nın da etkisiyle Osmanlıcılık düşüncesinin nasıl ortaya çıktığı irdelenecektir.

23

TTS749

20. YÜZYIL SİYASİ TARİHİ

S

3

0

0

3

3

6

24

İçerik: Yüzyılın ilk yarısında vuku bulan dünya savaşlarının sebepleri ve sonuçları itibarıyla birbirlerini nasıl etkilediklerinin siyasal, ekonomik ve toplumsal açıdan inceleneceği bu derste ayrıca, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra tecrübe edilen, Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği’nin siyasi, askeri, diplomatik, ekonomik, kültürel ve bilimsel olmak üzere pek çok alanda rekabet ettiği bir zaman dilimi olarak Soğuk Savaş Dönemi de anlatılacaktır.

TTS751

MİLLİ MÜCADELE VE TÜRKİYE CUMHURİYETİ TARİHİNİN KAYNAKLARI VE ARAŞTIRMA METODU

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste, Milli Mücadele Dönemi Tarihi ve Türkiye Cumhuriyet Tarihi’nin hem kronojik hem de tematik açıdan hangi olay ve olguları kapsadığı tespit edilmekle birlikte, bunların araştırılabilmesi için incelenmesi gereken bilgi ve belgelerin neler olduğu ve nerelerde bulunabilecekleri anlatılacaktır. Bu bağlamda Cumhuriyet Tarihi ile ilgili arşivlerin hangileri olduğu ve ihtiva ettikleri belge türlerinin tanıtımı yapılacak, ayrıca Cumhuriyet döneminde yayınlanan belli başlı süreli yayınların birer kaynak olarak öneminin üzerinde durulacaktır. Türkiye Cumhuriyeti Tarihi ile ilgili gerçekleştirilecek bir araştırmada seçilen konunun niteliğine göre hangi adımların takip edilmesi gerektiği de derste öğrencilere verilecek bilgiler arasındadır.

25

TTS753

CUMHURİYET DÖNEMİ TARİHİ VESİKALAR

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste Türkiye Cumhuriyeti tarihine dair bilgi ve belgeleri ihtiva eden Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Tarihi Arşivi’nin bir tanıtımı yapılacak; içerisindeki belgelerin nasıl tasnif edildiği, hangi fonlarında ve klasörlerinde ne tür belgelerin bulunduğu,  bunlar hakkında nasıl arama yapılabileceği ve ne tür belgelerin ne tür araştırmalara temel teşkil edebileceği öğretilecektir. Öte yandan Erken Cumhuriyet Dönemi’nde yaşamış, siyasi, toplumsal yahut kültürel açıdan Türkiye’nin tarihinde kayda değer etkiler bırakmış kimselerin kaleme aldıkları anıların da birer Cumhuriyet Tarihi kaynağı olarak yürütülen araştırmalarda nasıl kullanılabileceklerinin anlaşılması da derste öğrencilerin edinmesinin amaçlandığı kazanımlardandır.

26

TTS755

CUMHURIYETI DÖNEMI DIŞ POLITIKA TARIHI

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste Türkiye Cumhuriyeti tarihine dair bilgi ve belgeleri ihtiva eden Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Tarihi Arşivi’nin bir tanıtımı yapılacak; içerisindeki belgelerin nasıl tasnif edildiği, hangi fonlarında ve klasörlerinde ne tür belgelerin bulunduğu,  bunlar hakkında nasıl arama yapılabileceği ve ne tür belgelerin ne tür araştırmalara temel teşkil edebileceği öğretilecektir. Öte yandan Erken Cumhuriyet Dönemi’nde yaşamış, siyasi, toplumsal yahut kültürel açıdan Türkiye’nin tarihinde kayda değer etkiler bırakmış kimselerin kaleme aldıkları anıların da birer Cumhuriyet Tarihi kaynağı olarak yürütülen araştırmalarda nasıl kullanılabileceklerinin anlaşılması da derste öğrencilerin edinmesinin amaçlandığı kazanımlardandır.

27

TTS757

MEŞRUTİYET’TEN CUMHURİYET’E SOSYAL YARDIM POLİTİKALARI

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Osmanlı Devleti’nde II. Meşrutiyet’in ilânını takiben İttihat ve Terakki hükümetleri tarafından uygulamaya konulan, daha sonra Türkiye Cumhuriyeti’nde de örnekleri görülmeye devam eden sosyal yardım politikalarının bir panoramasının sunulacağı bu derste, toplumun hangi kesimlerinin yardıma muhtaç olarak tanımlanıp bu politikaların kapsamına dahil edildiği söz gelimi dul, yetim, engelli veya afetzede olan insanlarla birlikte, Balkan Savaşları, Birinci veya Dünya Savaşı esnasında yaşadığı yeri terk etmek durumunda kalarak bir nevi muhacir olmuş insanlara devletin nasıl yardımlarda bulunup hayatlarını devam ettirmelerini sağladığı anlatılacaktır. Devletin bu amaçla kurduğu Darülaceze, Hilal – i Ahmer veya Çocuk Esirgeme Kurumu gibi kurumların nitelik ve faaliyetleri dile getirilmekle birlikte bunların dışında ve bunlara ek olarak kuruluşlarında çoğunlukla kadınların rol aldığı çeşitli yardım cemiyetlerinin yapıp ettiklerine de yer verilecektir. Öte yandan Türkiye’de savaş sonrası dönemde toplum sağlığının muhafaza edilmesi amacıyla Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Teşkilatı’nın yapısı ve faaliyetleri de ayrıca analiz edilecektir.

28

TTS759

TÜRK DİPLOMASİ TARİHİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Türkiye’nin Cumhuriyet’in ilk yıllarında benimseyip sürdüğü dış politika prensiplerinin ve bu prensipler doğrultusunda attığı adımların neler olduğuna ilaveten, İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesini takiben tecrübe edilen bir süreç olarak Soğuk Savaş Dönemi’nin Türk dış politikasını nasıl etkilediği, Türkiye’nin dış politika anlayışında Soğuk Savaş ile birlikte ne gibi değişimler olduğu, bunun yanı sıra devlet olarak hangi önceliklerinin de değişmeden kaldığı, Türkiye’nin Kore Savaşı’na dahil oluşu, NATO’ya girişi, Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği ile olan ilişkileri, Kıbrıs Meselesi gibi örnek olay ve süreçler üzerinden anlatılacaktır

29

TTS761

ARŞİVLER VE MÜZECİLİK TARİHİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Geçmişe dair kayıtların hem saklanarak hem de sergilenerek tarihe dönüşmesine vesile olan mekanlar olarak arşivlerin ve müzelerin tarihleri ile birlikte fonksiyonlarının neler olduğunun da anlatılacağı bu derste, Türkiye’de başta Devlet Arşivleri Başkanlığı çatısı altında faaliyet gösteren Osmanlı ve Cumhuriyet Arşivleri’nin zaman geçtikçe daha da zenginleşen içeriklerinden örneklerle tanıtımı yapılacak; bunun yanı sıra çeşitli bakanlık arşivleri, askeri arşivler ve araştırmalarda sıklıkla kullanılan belli başlı süreli yayın koleksiyonlarının içerikleri hakkında bilgi verilecektir. Öte yandan Türkiye’de müzecilik faaliyetlerinin geç dönem Osmanlı’ya kadar uzanan tarihi verilmekle birlikte, Türkiye’deki müzelerin tarihsel bir tasnifi gerçekleştirilecek, bir başka deyişle, Türkiye’deki hangi müzede Türkiye’nin tarihine dair hangi dönemine dair ne tür bilgiler bulunabileceğinin bilgisi öğrencilere verilecektir.

30

TTS763

TÜRK BASIN TARİHİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste, Türkiye’deki basım ve yayın faaliyetlerinin tarihi, Osmanlı Devlet’inde İbrahim Müteferrika’nın ilk matbaayı kurmasından anlatılmaya başlanacak ve genellikle gazeteler ve dergiler olmak üzere çıkarılan süreli yayınların nitelikleri üzerinden değerlendirilecektir. Söz gelimi ilk resmi gazete Takvim – i Vakayi’nin ardından ilk özel gazeteler olarak kabul edilen Tasvir – i Efkar ve Ceride – i Havadis’in yayınlanması ile kayda değer anlamda var olmaya başlayan Osmanlı basınının Meşrutiyet Dönemi’ndeki çeşitliliğine yer verilecek, Birinci Dünya Savaşı ve Milli Mücadele döneminde basının tutumundaki farklılıkların nedenlerine bakılacaktır. Cumhuriyet’in ilanı ile birlikte Erken Cumhuriyet Dönemi’nden itibaren basın ve siyaset kurumu arasındaki ilişkinin seyri o dönemde yayınlanan belli başlı gazetelerden örnekler eşliğinde incelenecektir.

31

TTS765

ÇUKUROVA BÖLGESİNDE TÜRK-ERMENİ İLİŞKİLERİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste XI. yüzyılda kurulan Kilikya Ermeni Krallığı’nın nüfuz alanı olan Çukurova bölgesini Yavuz Sultan Selim’in Mısır seferi sonrasında Osmanlı topraklarına dâhil olmuş süreci ele alınmaktadır. Öte yandan, Çukurova vilayetine bağlı Adana, Tarsus, Sis ve Üzeyr sancaklarındaki Türk-Ermeni ilişkileri ele alınmaktadır. Özellikle Milli Mücadele döneminde büyük güçlerin desteğiyle Ermenilerin yaptığı katliamlar ve bunlara karşı  verilen mücadele dersin konusunu oluşturmaktadır.

32

TTS767

CUMHURİYET DÖNEMİNDE İÇ KARIŞIKLIKLAR

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Cumhuriyet’in ilanından sonra Türkiye’de meydana gelen genellikle isyan nitelikli toplumsal olayların sebepleri ve sonuçlarının detaylı bir şekilde analiz edileceği bu derste, Şeyh Sait İsyanı, Menemen Olayı, Dersim ve Ağrı İsyanı gibi olayların anlatımı gerçekleştirilmekle birlikte her birindeki benzer ve farklı yönlerin tespiti yapılacak, Türkiye’de imparatorluktan cumhuriyete geçiş sürecinde yaşandığı gözlemlenen söz konusu olayların arka planındaki toplumsal, ekonomik, dini ve kültürel etkenlerin neler olduğu hakkında değerlendirmelerde bulunulacaktır. İsyanların öncüleri ve sözcüleri oldukları görülen olan bu etkenlerin temsilcilerinin, Türkiye’de ilan edilip uygulamaya konularak yeni var olmaya başlamış bir rejim biçimi olan  cumhuriyetle kurdukları ilişkinin nitelikleri tespit edilmekle beraber, devletin cumhuriyetin ülkedeki devamlılığını sağlamak adına isyanları önlemek ve sona erdirmek için ne gibi tedbirler aldığı da ders kapsamında anlatılacaktır.

33

TTS769

MİLLİ MÜCADELE DÖNEMİNDE KONGRELER

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’ndan mağlup olduğunu kabul fiilen kabul ederek çekildiğini tescilleyen Mondros Ateşkes Antlaşması’nı imzalamasından hemen sonra İtilaf Devletleri’nin Anadolu’da başlayan işgallerine karşı nasıl direniş pratikleri geliştirilebileceğine dair tartışmaların vuku bulup çözüm önerilerinin geliştirildiği, evvela yerel / bölgesel eşrafın katılımı ve ile başlayan kongre toplantılarının, Milli Mücadele içerisindeki yeri ve önemi anlatılacaktır. Söz konusu kongrelerin Erzurum ve Sivas Kongrelerinde alınan kararlarla ulusal bir nitelik kazanmaya başladığı ve Milli Mücadele’ye Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılışından evvel nasıl hukuki bir meşruiyet zemini hazırladığı tespit edilmekle birlikte, bütün bu süreçte Mustafa Kemal Paşa’nın rolünün önemi üzerinde de durulacaktır.

34

TTS771

NUTUK VE TEMEL ÖĞRETİLERİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün yazmış olduğu Nutuk adlı eseri bütün yönleriyle değerlendirilecektir. Nutuk’un nasıl bir eser olduğu, kronolojik olarak kapsamı, içerisinde nelerin neden ve nasıl anlatıldığı, Atatürk’ün Nutuk’u yazarken nasıl bir metodoloji takip ederek, hangi kaynaklara başvurduğu anlatılacaktır. Milli Mücadele dönemi ile birlikte Cumhuriyet’in ilanına giden süreci ve sonrasını birinci ağızdan dinleyebileceğimiz bir nevi anı türünde kaleme alınmış bir eser Nutuk’un kişi kadrosunun kimlerden oluştuğu, yani Atatürk’ün Nutuk’ta kimleri nasıl andığı, bir başka deyişle söz konusu süreçlerde kimlerle olan ilişkilerini nasıl dile getirdiği ve bunun muhtemel anlamlarına dair değerlendirmeler de dersin kapsamındadır. Bu bağlamda Nutuk’un bir kaynak olarak hem Türk siyasi tarihi açısından hem de Cumhuriyet tarihi yazımı açısından önemi de derste üzerinde durulacak hususlardandır.

35

TTS773

ESKİ ÇAĞ TARİHİ KAYNAKLARI VE METODOLOJİSİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste Eski Çağ Tarihi araştırmalarının nasıl gerçekleştirildiğinin öğretilmesi amaçlanmaktadır. Eski Çağ’ın kronolojik ve tematik sınırları çizildikten, bir başka deyişle Eski Çağ’ın ne zaman ve nasıl başlayıp sona erdiği ile birlikte, hangi medeniyetlerin Eski Çağ Tarihi kapsamında değerlendirilmesinin doğru olacağı tespit edildikten sonra, Anadolu, Mezopotamya, Yunan ve Roma uygarlıklarının özellikleri tanıtılacaktır. Bu yapılırken bir yandan da söz konusu medeniyetlere dair akademik araştırmaların hangi kaynaklar üzerinden yürütüldüğü gösterilecek ve alana dair yeni bilgiler ortaya koymanın ve perspektifler sunmanın imkanlarından bahsedilecektir. Öte yandan derste birer Eski Çağ Tarihi kaynağı olarak Türkiye’deki arkeoloji müzelerinin içeriklerine de yer verilerek bu alanda tarih ve arkeoloji arasındaki işbirliğinin ve disiplinlerarası çalışmanın önemine vurgu yapılacaktır.

36

TTS775

MÖ II.BİNDE ANADOLU TARİHİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Tarih boyunca Anadolu, birçok medeniyete ev sahipliği yapmış ve çok sayıda devletin saldırısına maruz kalmıştır. İşte bu durumdan dolayı Anadolu, çeşitli kültürlerin bir araya gelip kaynaştığı bir coğrafya durumuna gelmiştir. M. Ö. III. Binyılda birçok medeniyet birlikte Anadolu’da yaşamıştır. Bu durumun uzun yıllar devam etmesi ise birlikte yaşayan medeniyetlerin kaynaşmasına en güzel örnektir. M. Ö. II. Binyıl Anadolu tarihi Hititlerin başkenti Hattuşaş’ta ve Hitit Devleti ile aynı dönemde yaşamış olan Mısır, Mitanni ve Asur devletlerinden kalan belgeler sayesinde açığa kavuşturulabilmiştir. Ancak yine de M. Ö. II. Binyıl Anadolu tarihi, çözülmeye değer büyük bir problem olarak karşımızda durmaktadır. M. Ö. II. Binyılda önce Akad daha sonra ise Asur kaynaklarından öğrenilen bilgilere göre Anadolu’nun her tarafında farklı devletler bulunmaktadır. Bunların bazıları devlet bazıları topluluk mahiyetindedir. Bu devletlerin hemen hepsi aynı binyıl içerisinde yaşamıştır. Fakat hepsi aynı yüzyılda ya da hepsi birbiriyle tam olarak çağdaş değildirler. Devletler kendi içerisinde bağımsız halde yönetilmişlerdir fakat çoğu zaman büyük bir güce sahip olan yani Hitit Devletine bağlı durumda yaşamışlardır. Bu devletler fırsat buldukça Hitit Devleti’ne karşı isyan etmişlerdir. M. Ö. II. Binyılda Anadolu’da yaşayan en önemli ve büyük bir güce sahip olan Hitit Devleti’ni isyan ederek zaman zaman zor durumda bırakmışlardır. M. Ö. II. Binyılda Anadolu’da yaşayan kavimler: Hititler, Kaşkalar, Palalar, Lukkalar, Arzawalılar, Kizzuwatnalılar, Wiluşalılar, Karkişalılar, Maşalılar, Ahhiyawalılar, Pitaşşalılar, Aşşuvalılar, İşşuvalılar, Tarhundaşşalılar, Azzi-Hayaşalılar ve Işmerıgalılar’dır. Bu ders kapsamında başta Hitit Devleti olmak üzere bütün bu devletlerin birbirleriyle olan ilişkileri anlatılacaktır.

37

TTS777

GENEL TÜRK TARİHİNİN KAYNAKLARI

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: İslamiyet öncesi Türk Devletleri’nin tarihlerine dair bilimsel araştırmaların nasıl gerçekleştirileceğine dair bilgi ve metodların paylaşılacağı bu derste, söz konusu devletler hakkında bilgilerin bulunabileceği Çin İmparatorluğu’na ait yıllıklar, seyahatnameler, Göktürk Yazıtları örneğinde görüldüğü üzere dikili taşlar veya mezar kalıntıları gibi arkeolojik bulguların, bu devletlerle ilişki kurmuş başka devletlerin tarih yazarlarının kaydettiği kronikler gibi çok çeşitli kaynak türlerinin araştırmalarda nasıl kullanılacağı öğretilecektir. Ayrıca alanla ilgili tarihyazımınının genel durumu ve görülen boşlukların neler olduğu da anlatılacaktır.

38

TTS779

TÜRK-RUS İLİŞKİLERİ TARİHİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste On yedinci yüzyılın sonları ve on sekizinci yüzyıldan itibaren gerek Rus hükümdarlarının uzun süredir benimsediği İstanbul’a ve Boğazlar’a hakim olarak sıcak denizlerdeki nüfuzunu artırma politikasının birer yansıması, gerekse bu politikanın gerçekleşebilmesi için özellikle Rus Çarı Büyük Petro’nun gerçekleştirdiği askeri, idari ve ekonomik reformların birer sonucu olarak Osmanlı Devleti ve Rus İmparatorluğu arasında gerçekleşen savaşların ve bunların uzantısı addedilecebilecek şekilde kurulan diplomatik ilişkilerin nitelikleri üzerinde durulacaktır. Bütün bunlarda yaşanan değişimler ve bunlarda Avrupa’nın büyük devletlerinin etkisi de derste analiz edilecek bir diğer husustur.

39

TTS781

OSMANLI DEVLETI’NDE YEREL YÖNETIM

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Osmanlılar gibi sınırları yüzyıllar içerisinde çok geniş bir coğrafyaya yayılmış olan bir devletin söz konusu coğrafyayı idari olarak nasıl bölümlendirdiği ve her bir bölümün yönetiminden kimleri ne kadar sorumlu tuttuğunun anlatılacağı bu derste, Osmanlılar’ın yönetsel bazda köy, nahiye, kaza, sancak, vilayet, eyalet ve beylerbeyliği olarak nasıl bir hiyerarşi kurduğu ve bunların idarecilerinin görev ve sorumluluklarının tanımı verilmekle birlikte söz konusu idarecilerin payitaht İstanbul ile olan iletişimi bağlamında merkez ve taşra ilişkilerinin nasıl şekillendiği de anlatılacaktır.

40

TTS783

FRANSIZ İHTİLALİ VE AVRUPA

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: 1789’da gerçekleşen Fransız İhtilâli’nin siyasi, askeri ve kültürel açıdan Avrupa’yı ne kadar derinden etkilemiş olduğu, ihtilâlden sonra Avrupa’da vuku bulan olay ve ortaya çıkan olgular nezdinde değerlendirilecektir. Söz gelimi ihtilâlin gerçekleşmesine zemin hazırlayan dönemin Fransa’sındaki ekonomik ve toplumsal koşulların neler olduğu anlatılmakla birlikte, ihtilâlden sonra oluşan siyasal konjonktürün Napoleon Bonaparte’ın Fransız İmparatorluğu’na uzanan yolu nasıl açtığı, Napoleon’un fethettiği yerlerde uygulamaya koyduğu kural ve kanunların günümüzde Avrupa’da uygulanan hukuki normların çoğuna etki eden nitelikleri, Kıta Avrupa’sındaki diğer devletlerin kıtada Napoleon öncesindeki duruma geri dönebilmek için gösterdiği çabalar ve bunun bir yansıması olarak addedilebilecek 1815’te düzenlenen Viyana Kongresi ile girileceği tahmin edilen Restorasyon Avrupa’sı Dönemi, buna karşılık 1830 ve 1848 Devrimleri’nin Avrupa’ya etkileri gibi konular dersin kapsamındadır.

41

TTS785

YAKINÇAĞ SİYASİ TARİH METİNLERİ VE TAHLİLİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste, kronolojik olarak on dokuzuncu yüzyılın son yılları ile yirminci yüzyılın ilk yıllarına tekabül eden ve Yakınçağ olarak da adlandırılan Osmanlı Devleti’nin son dönemleri de denebilecek bir zaman aralığında devletin yaşamakta olduğu savaşlar, isyanlar ve bunların neticesindeki toprak kayıplarıyla içine düştüğü zor durumdan nasıl çıkabileceğine dair, söz gelimi Yusuf Akçura’nın “Üç Tarz – ı Siyaset” veya Ziya Gökalp’in “Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak” gibi eserleri okunup yorumlanacaktır.

42

TTS787

OSMANLI DÖNEMİ AKDENİZ TARİHİ (1789-1914)

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: On dokuzuncu yüzyılın başından itibaren Osmanlı Devleti, İngiltere, Fransa ve Rusya’nın Akdeniz Bölgesi’nde güç elde ederek nüfuz alanlarını artırabilmek adına birbirleriyle kurdukları diplomatik ilişkilerin nitelikleri ve hangi siyasi veya askeri koşullar altında nasıl değişkenlikler göstererek Birinci Dünya Savaşı öncesine kadar süregeldikleri incelenecektir.

43

TTS789

OSMANLI DÖNEMİ ŞEHİRCİLİK TARİHİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Osmanlı şehirlerinin karakteristik özelliklerinin neler olduğunun örnekler üzerinden işleneceği bu derste, mali, idari, siyasi, ticari ve askeri yönleriyle ön plana çıkan Osmanlı şehirlerinden bazıları incelenecek, bunun yanı sıra  daha önceki başkentleriyle beraber İstanbul’un tarihinin ve özelliklerinin de ayrıca üzerinde durulacaktır. Bununla birlikte Osmanlı şehir imarında eğitim, gıda, temizlik, ibadet gibi bir arada yaşamanın belli başlı unsurlarına nasıl dikkat edildiği, şehir sakinlerinin mesleki dağılımı ve bu konuda şehirlerde organize olan loncaların yeri ve önemi gibi konularda ders içerisinde anlatılacaktır.

44

TTS791

TANZİMAT SONRASI OSMANLI TAŞRA İDARESİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Tanzimat Dönemi’nde gerçekleştirilen reformlarla birlikte Osmanlı Devleti’nde taşra yönetiminin nasıl bir değişim geçirdiğinin anlatılacağı bu derste, söz konusu reformların taşrada uzun süredir hakim olan ayan ve eşrafın halk üzerindeki nüfuzunu zayıflatarak yöre sakinleri ve merkezi devlet arasındaki iletişimin doğrudan gerçekleşmesine ne ölçüde katkıda bulunduğu tespit edilecektir. Öte yandan ilk defa belediye kurumunun tesisi ve belediye meclislerinin kuruluşunun Osmanlı katılımcı yönetim düşüncesinin ilk örneklerini teşkil etmeye nasıl vesile olduğu da vurgulanacaktır.

45

TTS793

ULUSLARARASI ÖRGÜTLER VE TÜRKIYE

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste, uluslararası örgüt olarak tanımlanan kurumların temel özelliklerinin neler olduğu işlenmekle birlikte, belli başlı uluslararası örgütlerin nitelikleri anlatılacaktır. Faaliyette bulundukları coğrafya bazında küresel veya gibi bölgesel, faaliyet alanlarına göre sivil topluma özgü veya siyasi, diplomatik, ekonomik olarak tasnif edilebilecek, Birleşmiş Milletler, NATO, Avrupa Birliği, İslam İşbirliği Teşkilatı ve daha pek çok uluslarası örgütün tarihlerine ve faaliyetlerine derste yer verilecektir.

46

TTS795

OSMANİYE TARİHİ I

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste Osmaniye’nin Eski Çağ’da Asur, Orta ve Yeni çağlarda ise Bizans, Selçuklu ve Osmanlı hakimiyetinde geçirdiği zaman dilimi anlatılmaktadır. Söz konusu medeniyetlerin Osmaniye’ye bıraktığı eserlerin nitelikleri de dersin bir başka konu başlığıdır.

47

TTS797

TARİHSEL SÜREÇTEN GÜNÜMÜZE ERMENİ MESELESİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Yüzyıllarca Türklerle Ermenilerin barış içinde yaşadıklarının bilinmesi, Türk idareleri altında yaşayan Ermenilerin bu süreçte önemli sosyal, ekonomik ve kültürel kazanımlar elde ettiklerinin fark edilmesi amaçlanır. Ermeni meselesinin ortaya çıkışı, Berlin ve Ayastefanos anlaşmalarında Ermeni sorunu ve Ermeni isyanları konuları gibi konuların işleneceği bu derste ayrıca, I. Dünya Savaşı içinde Ermenilerin savaş alanı dışında bir bölgeye göç ettirilmesinin sebebinin, düşmanla işbirliği yapmaları  sonucu tamamen askeri gerekçelerle yapıldığının kavranması amaçlanır. Birinci Dünya Savaşı’nda Ermeniler, Ermeni tehciri, Sevr ve Mondros Ateşkes anlaşmalarında Ermeni Sorunu, Lozan´da Ermeni Meselesi konuları işlenir.

48

TTS799

MİLLİ MÜCADELE’NİN SOSYO-EKONOMİK YAPISI

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste Milli Mücadele’nin toplumun hangi kesimlerinin desteğiyle başarıya ulaştığı analiz edilirken diğer yandan mücadelenin hangi ekonomik kaynaklar vasıtasıyla yürütüldüğü anlatılacaktır. Bu bağlamda, Anadolu’daki eşrafın Milli Mücadeleye katkısı, Müdafaa – i Hukuk Cemiyetleri’nin kuruluşlarına öncülük ederek cephelerde savaşmakta olan orduya para ve cephane yardımında bulunması, yine cephe gerisinde kadınların ordunun kıyafet veya yemek ihtiyacını gidermek için çalışmasının yanı sıra gazilere yardımcı olabilmek adına hemşirelik yapması gibi bir nevi topyekün seferberlik olarak da addedilebilecek bir sürecin unsurları bütün yönleriyle ele alınacaktır. Nitekim bu seferberlik hâlinin resmiyet kazanışı olarak okunabilecek Tekâlifi – i Milliye Emirleri’nin neler olduğuna bakılmakla beraber, Milli Mücadele sırasında Sovyetler Birliği ve Hindistan’tan gelen para yardımlarının nitelikleri üzerinde de durulacaktır.

TARİH TEZSİZ YÜKSEK LİSANS ANA DAL ÖĞRETİM PROGRAMI

SEÇMELİ DERS İÇERİKLERİ

II. YARIYIL

SN

DERSİN KODU

DERSİN ADI

     Z/S

T

U

L

TS

K

AKTS

1

TTS706

UYGARLIK TARİHİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: En eski yerleşim yerlerinde yaşanmış ve bugüne kadar uygarlık sürecini oluşturan temel olay ve olgular. Eski Ön Asya ve Mısır uygarlıkları, Eski Yunan ve Helen uygarlıkları ve kültürü, Roma uygarlığı, Ortaçağ, Rönesans ve reformlar, aydınlanma çağı yaşanan değişimler. Bu tarihi süreç içerisindeki olayların birbirleri ile ilişkilerini ortaya çıkarıp değerlendirme yapmak.

2

TTS708

TARİH EĞİTİMİNDE ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste tarih alanında öğretim yöntemlerinin öğrencilere öğretilmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca,  öğrenme – öğretme süreçlerinin ve genel öğretim yöntemlerinin konu alanı öğretimine uygulanması ve bunların özel öğretim yöntem ve stratejileri ile ilişkilendirilmesi, mikro öğretim uygulamaları ve bunların tarih öğretimi ile ilişkilendirilmesi, tarih öğretim programlarının değerlendirilmesi ve tarih öğretimine genel bir bakış da dersin kapsamındadır.

.

3

TTS710

ÇARLIK RUSYA DÖNEMİ TÜRK-RUS MÜNASEBETLERİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste Rus Çarlığı ve Osmanlı Devleti’nin bilhassa on altıncı yüzyılın sonu ve on yedinci yüzyılın başından itibaren yoğunlaşan ilişkileri siyasi, diplomatik ve ekonomik bakımdan ele alnırken, söz konusu devletlerin politikalarında zaman içerisinde meydana gelen değişimlerim bu ilişkiye etkileri konu edilecektir. Söz gelimi, Rusya’nın özellikle Büyük Petro döneminden itibaren gerçekleştirdiği idari ve askeri reformların sıcak denizlere inme politikasını gündemde tutması ve bu sebeple Osmanlı ile gerçekleştirdiği savaşlar veya on dokuzuncu yüzyılda zaman zaman İngiltere ve Fransa’nın kendisine karşı politikalarına cevaben Osmanlı’nın Rusya’yı müttefiki olarak görüşü ders içerisinde değerlendirilecektir.

4

TTS712

SELÇUKLU MÜESSESELERİ VE KÜLTÜRÜ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste Büyük Selçuklu ve Anadolu Selçuklu Devletleri’nin siyasi tarihlerindeki belli başlı olaylar anlatılırken, bu olayların onların idari, askeri, ekonomik ve kültürel yapılarına etkileri de değerlendirilecektir. Kurdukları devletlerin nitelikleri bütün yönleriyle anlatılacak ve kendilerinden önceki ve sonraki Türk – İslam devletleri ile benzerlik ve farklılıkları incelenecektir.

5

TTS714

OSMANLI TARİHİNİN YAZARLARI

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste, bir devlet olarak Osmanlıların kendi tarihlerini kimler aracılığıyla ne zaman yazmaya başladıkları ve nasıl yazdıkları incelenecek, bir başka deyişle Osmanlı tarihyazıcılığı geleneğinin oluşum ve gelişim evreleri anlatılacaktır. Bu bağlamda Osmanlı Devleti’ndeki tarihçiler olarak vakanüvis adı verilen yazarların kimler olduğunun bir tanımı yapılmakla birlikte, Osmanlı Devleti’nin var olduğu yüzyıllar boyunca ön plana çıkmış Yahşi Fakih, Tursun Bey, Aşıkpaşazâde, Peçevî, Naimâ, Solakzâde, Selânikî ve daha pek çok vakanüvisin  eserlerinin içeriklerine yer verilecek ve böylelikle onların yazdıklarından Osmanlı tarihi hakkında neler öğrenilebileceği değerlendirilecektir.

6

TTS716

OSMANLI DEVLETİ’NDE ASKERİ İSYANLAR VE DARBELER

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste, 16. yüzyılın sonu ve 17. yüzyılın ilk dönemlerinde itibaren Osmanlı Devlet’inde bilhassa Yeniçeri Ocağı’nda yaşandığı görülen ayaklanmalardan başlanarak askeri ayaklanmaların nedenleri ve nitelikleri üzerinde durulacaktır. Daha sonra 19. yüzyıla gelindiğinde ise 1876’da Sultan Abdülaziz’in tahttan indirilmesi ve Bab – ı Âli Baskını gibi örnek olaylar üzerinden Osmanlı’da yaşanan darbelerin sebepleri ve sonuçları analiz edilecektir.

7

TTS718

SİYASAL DÜŞÜNCELER TARİHİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste bilhassa 1789 Fransız İhtilali’nin sonrasında hem dünyadaki hem de Osmanlı Devleti’ndeki ve Türkiye’deki entelektüel çevreler tarafından gündeme getirlmiş liberalizm, muhafazakârlık, milliyetçilik ve daha pek çok düşünce akımının nasıl ortaya çıktıkları, savundukları temel argümanlarının neler olduğu ve siyasi tarih içerisindeki yerleri ve önemleri anlatılacaktır.

8

TTS720

MİLLİ MÜCADELE TARİHİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: 30 Ekim 1918’de Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalanmasından 29 Ekim 1923’te Türkiye Cumhuriyeti’nin resmen kuruluşuna dek geçen süre içerinde yaşananların bütün boyutlarıyla incelemeye tabi tutulacağı bu derste, Birinci Dünya Savaşı sonrasında Anadolu’nun İtilaf Devletlerince işgali ve Osmanlı hükümetinin buna dair tutumu, Anadolu’daki direniş hareketinin Mustafa Kemal Paşa’nın önderliğinde bir yandan önce Havza ve Amasya Genelgeleri, sonra Erzurum ve Sivas Kongreleri ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılışı ile diğer yandan Anadolu’daki Kuvâ – yi Milliye gruplarının düzenli bir orduya dönüştürülmesiyle aşama aşama örgütlü bir hâl alışı, düzenli ordu ile İtilaf Devletleri’ne karşı kazanılan askeri zaferlerin en nihayetinde Lozan Barış Antlaşmasıyla resmiyet kazanması anlatılacaktır. Bu açıdan derse Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun tarihi olarak da bakılabilir.

9

TTS722

ORTA ASYA TÜRK KÜLTÜR TARIHI

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste, Orta Asya’da varolan Akhunlar, Göktürkler, Türgişler, Karluklar, Kırgızlar ve Uygurlar gibi Türk boylarının kurmuş oldukları devletlerdeki, yönetim usulleri, askeri taktikleri, aile hayatları, düğün ve cenaze törenleri gibi  kültürel özelliklerin neler olduğu anlatılacaktır.

10

TTS724

TÜRKİYE SELÇUKLULARI TARİHİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste, Kutalmışoğlu Süleyman’ın Anadolu’ya gelişi, Türkiye Selçuklu Devleti’nin kuruluşu, Büyük Selçuklu Devleti, Bizans İmparatorluğu ile ilişkiler, kuruluş döneminde Türkiye Selçuklu Devleti’nin doğu ve güney doğu politikası, I. Ve II. Kılıç Arslan devri gelişmeleri, Haçlı Seferleri, Anadolu Birliğinin Sağlanması ve Kösedağ Savaşı ile devletin yıkılış sürecinin açıklanması. Anadolu’da kurulan Karamanoğulları, Germiyenoğulları, Candaroğulları, Karasioğulları, Aydınoğulları, Ramazanoğulları ve Dulkadir beyliklerinin siyasi tarihleri, kültür ve medeniyetleri anlatılacaktır.

11

TTS726

TÜRK-MOĞOL İMPARATORLUĞU TARİHİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: On üçüncü ve on dördüncü yüzyıllar boyunca dünyanın tanıklık ettiği en büyük imparatorluk olan Moğol İmparatorluğu’nun tarihinin anlatılacağı bu derste, Moğolların kavim olarak Orta Asya’daki konumlarının Temuçin’in idaresinden önceki ve sonraki durumu karşılaştırmalı bir şekilde verilirken, Temuçin’in bütün Moğol boylarını nasıl kendi hakimiyeti altında toplayarak Cengiz Han unvanını aldığı ve imparatorluğun temellerini nasıl attığı değerlendirilecektir. Bununla birlikte Moğol fetihlerinin Avrupa’dan Sibirya’ya ve Çin’e kadar nasıl yayıldığı analiz edilirken Moğol ordularının askeri ve stratejik bakımdan bir değerlendirmesi yapılacaktır. İmparatorluğun Cengiz Han’ın ölümünden sonra oğulları ve torunları tarafından nasıl yönetilmek istendiği ve aralarındaki çıkar çatışmalarının imparatorluğu nasıl zayıflattığı da derste tahlil edilecek konulardandır. Bütün bunlara ilaveten Moğol İmparatorluğu’nun Orta Asya’da var olan diğer Türk Devletleri ile olan askeri, siyasi, toplumsal ve kültürel benzerlikleri ve farklılıkları da derste incelenecek bir başka önemli husustur.

12

TTS728

TİMURLULAR TARİHİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: İlhanlılar Devleti’nin yıkılışının sonrasında İran ve Orta Asya coğrafyasının genel siyasi görünümünün, Çağatay kavminin on dördüncü yüzyıldaki durumuyla beraber tahlil edilerek sunulacağı bu derste, Timur’un kurduğu devletin siyasi, idari ve askeri açıdan sistematik özellikleri anlatılacaktır. Öte yandan, Timur Devleti’nde fetih politikası ve bunun Anadolu coğrafyasına yansımaları, derste değerlendirilecek bir diğer meseledir.

13

TTS730

İSLAM KÜLTÜR VE MEDENİYETİ TARİHİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: İslam dininin yayıldığı coğrafyalarda gelişen siyasi, idari, iktisadi, bilimsel ve kültürel yapıların tarih içerindeki gelişim değişim ve dönüşümünün nasıl gerçekleştiğinin, bir başka deyişle İslam dininin söz konusu alanlardaki kendine özgü kavrayış ve pratiklerinin neler olduğunun anlatılacağı bu derste, İslam’ın anlam dünyasının çeşitli yansımalarının neler olduğuna bakılacaktır. Devlet ve şehir yönetimi ve ekonomik idare gibi meselelerde İslam devletlerinin ne gibi yöntemleri benimseyip uyguladıkları ile birlikte, İslam devletleri içerisinde gerçekleştirilen bilimsel çalışmaların insanlığın gelişiminde nasıl temel adımları teşkil ettikleri de derste incelenecek bir diğer önemli konu başlığıdır.

14

TTS732

TİCARET TARİHİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bir eylem biçimi olarak ticaretin dünya tarihini şekillendirmekte nasıl bir rol üstlendiğinin anlatılacağu bu derste, özellikle Kıta Avrupa’sında Ortaçağ’ın sonlarına doğru görülmeye başlanan kapitalist / ticari canlanmanın coğrafi ve bilimsel keşiflerin de etkisiyle kıtanın dışına nasıl taşındığı ve bunun sömürgecilik ve kölelik bağlamında dünyanın farklı coğrafyalarında yaşamakta olan insanlara vermiş olduğu zararlar gözler önüne serilecektir. Bununla birlikte dünya çapında gerçekleştirmeyi başardıkları ölçüde ticari faaliyetlerin, Avrupa devletlerine sağladığı, ekonomik, siyasi, askeri ve teknolojik açıdan daha kuvvetli olma durumunun, onların siyasi ve diplomatik ilişkilerini nasıl etkilediği ve bu bağlamda gelişmekte olan kapitalist / ticari dünyada Osmanlı Devleti’nin konumunun da nasıl değiştiği derste incelenecektir.

15

ŞEHİR TARİHÇİLİĞİ VE İSLAM MEDENİYETİNDE MERKEZİ ŞEHİRLER

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: İslam medeniyetinde şehirleşmenin ve şehircilik anlayışının nasıl geliştiği, bir İslam şehrinin karakteristik özelliklerinin neler olduğu, söz gelimi İslam şehirlerinde barınma, ulaşım, yeme – içme, haberleşme ibadet etme ve eğitim görme gibi temel faaliyetlerin nerelerde gerçekleştirildiği ve bağlamda cami ve medreselerin yeri önemi gibi meseleler ders kapsamında ele alınırken, Mekke, Medine, Bağdat, Kahire, Şam gibi belli başlı İslam şehirleri de bu meselelerin bir nevi gözlemlendiği sahalar olarak incelemeye tabi tutulacaktır.

16

TTS734

OSMANLI KLASİK DÖNEMİNDE MERKEZ VE TAŞRA TEŞKİLATI 

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste Osmanlı idari ve askeri sisteminin merkez olarak devletin başkentlerinde ve başkentin haricindeki yerler olarak taşrada nasıl şekillendiği anlatılacaktır. Merkezi yönetim bürokrasisinin başta gelen isimlerinin bir arada bulunduğu  Divan – ı Hümayun toplantılarının nitelikleri söz gelimi bu toplantılara kimlerin katıldığı ve nelerin konuşulduğu, ordunun yeniçeriler ve tımarlı sipahiler olarak bölümlenişi, bu durumun hem Osmanlı’nın sefer organizasyonundaki ve hem de ekonomik yapısındaki yansımaları, buradan hareketle Osmanlı’da vergi toplama meselesi ve toplanan vergi çeşitleri gibi devletin var olmaya devam etmesine yönelik  başlıca usul ve uygulamaların hemen hemen on sekizinci yüzyılın sonuna kadar devam edem genel bir görünümü derste verilecektir.

17

TTS736

YENİÇAĞ OSMANLI DİPLOMASİ TARİHİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Osmanlı Devleti’nin klasik dönemi olarak da kabul edilen söz konusu çağda, devletin diğer devletlerle olan diplomatik ilişkilerini nasıl yürüttüğü, askeri başarılarının söz konusu ilişkilere olan yansımaları ve bu bağlamda Osmanlı topraklarının haricine gönderilen geçici elçilerin durumu, benzer şekilde Osmanlı Devleti’ne kabul edilen yabancı elçilerin yaşadıkları tecrübeler ve Osmanlı’ya dair gözlemleri dersin kapsamı dahilindedir.

18

TTS738

OSMANLI ARŞİV BELGELERİ II

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Dersin bir önceki dönemde verilen kurunda öğrenci tarafından edinilen Osmanlı tarihi ile ilgili arşiv belgelerinin tanınması ve okunup anlaşılabilmesine bilgi ve becerilerin daha fazla sayıda ve daha çeşitli belge örneği okuması gerçekleştirerek geliştirilmesine devam edilirken, özellikle on dokuzuncu yüzyıldan itibaren etkisi artan modernleşme süreçlerinin devletin bürokratik yapısına etkisi ve dolayısıyla yazışma usüllerinde meydana gelen değişimler de belgeler üzerinden takip edilecektir.

19

TTS740

19. YÜZYIL OSMANLI FİKİR HAREKETLERİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: 1789’da gerçekleşen Fransız İhtilali’nin, Tanzimat Dönemi’nde kurulan Bâb – ı Âli Tercüme Odası’nda gerçekleştirilen çevirilerin ve söz konusu çevirileri gerçekleştiren kişilerden önemli bir kısmının daha sonra Hariciye Nezâreti’nde görev almasının da etkisiyle, Osmanlı entelektüelleri arasında devlet yönetiminin nasıl olması gerektiğine dair ne gibi düşüncelerin yaygınlaşmaya başladığının inceleneceği bu derste, bilhassa Osmanlıcılık ve meşruti monarşi gibi fikirlerin yansımalarına, temsilcileri Namık Kemal ve Ziya Paşa gibi isimlerim eserleri üzerinden bakılacaktır

20

TTS742

II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ SİYASİ FAALİYETLERİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste, 1908’de Meşrutiyet’in yeniden ilan edilmesi ile başlayan süreçte bir yandan İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin rolü anlatılırken diğer yandan İttihat ve Terakki’nin hem bir cemiyet hem de bir siyasal parti olarak kendine özgü özelliklerinin neler olduğu değerlendirilecektir. Dönemin ilk yıllarında İttihatçıların iktidar pratikleri ve 31 Mart Vakası’nın bu pratikleri nasıl dönüşüme uğrattığı, İttihatçı hükumetlerin faaliyetleri ışığında  değerlendirilecektir. Öte yandan dönemin canlı siyasal ortamında İttihat ve Terakki’den dışında faaliyet gösteren partilerin özelliklerine de yer verilecektir.

21

TTS744

OSMANLI MERKEZ VE TAŞRA TEŞKİLATINDA MODERNLEŞME

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: II. Mahmud Dönemi ve Tanzimat Dönemi’nde yoğun bir şekilde gerçekleştirilen bürokratik reformların Osmanlı Devlet’inde merkez - taşra ilişkilerini nasıl ve ne ölçüde değiştirdiğinin anlatılacağı bu derste, söz konusu reformların merkezi devletin gücünü taşrada uzun süredir var olan yerel güçler olan ayanların nüfuzunu azaltmaya yönelik adımlar olarak atıldığı gösterilecektir. Öte yandan merkez yönetiminde de çeşitli nazırlık ve idare meclislerinin kuruluşunun devletin modernleşmesine ne tür katkılar sağladığı değerlendirilecektir

22

TTS746

ATATÜRK İLKE VE İNKILÂPLARININ ANALİZİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Cumhuriyet’in ilânından sonra Atatürk’ün gerçekleştirdiği inkılapların detaylı bir incelemeye tabi tutulacağı bu derste evvela inkılap kavramının temel bir tanımı verilmekle birlikte, hangi alanda yapılan hangi inkılabın sebepleri ve amaçlarının neler olduğunun öğrenci tarafından anlaşılması sağlanacaktır. Öte yandan Atatürk’ün dile getirdiği ilkelerinin neler olduğu, bunların her birinin anlamı, önemi ve birbirleriyle bağlantılı nitelikleri derste analiz edilecektir.

23

TTS748

TÜRKİYE CUMHURİYETİ SOSYAL VE EKONOMİK TARİHİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste, Türkiye’nin toplumsal kesimlerinin niteliklerinin çeşitli açılardan tahlili yapılmakla birlikte bu kesimlerin ekonomik koşullarının Cumhuriyet dönemi içerisindeki değişim ve dönüşümü de verilecektir. Derste ayrıca söz konusu dönüşümün siyasal yansımalarına da değinilecek, Türkiye’deki siyasal iktidar değişimlerinin arkasındaki sosyoekonomik dinamikler analiz edilecektir.

24

TTS750

TÜRK DÜŞÜNCE TARİHİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik:  Bu derste Orta Asya Türk Devletleri döneminden itibaren Türklerin genellikle devlet yönetimi ve toplum yapısının nasıl olması gerektiğine dair ideal tasavvurlarının bir panoraması sunulacaktır. Söz gelimi Türklerin İslamiyet’i kabulü sonrasında Selçuklu ve Klasik Osmanlı dönemlerine, Tanzimat ve Meşrutiyet dönemlerinde ve Cumhuriyet döneminde bu konular Cumhuriyet döneminde bu konular hakkında yazdıkları eserlerle öne çıkan belli başlı entelektüellerin fikirleri değerlendirilip yorumlanacaktır.

25

TTS752

20. YÜZYIL ABD VE AVRUPA TARIHI

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste, Amerika Birleşik Devletleri’nin Avrupa devletleriyle ilişkileri incelenecektir. Özellikle ABD’nin Birinci ve İkinci Dünya Savaşı’na neden girdiği, iki savaş arası dönemde ve hem Avrupa’da hem de ABD’de siyasi, iktisadi, ve toplumsal açıdan neler yaşandığı, İkinci Dünya Savaşı galipleri arasında yer almanın hem ABD hem de Avrupa devletlerinin politikalarına etkileri ve savaş sonrasında Avrupa’da ABD tarafından verilen desteğin sebepleri, savaş sonrasında ABD’nin Sovyetlerle olan rekabetinde Avrupa’nın tutumu gibi meseleler de derste anlatılacaktır.

26

TTS754

20. YÜZYIL TÜRKİYE’SİNDEN  PORTRELER

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Cumhuriyet tarihi boyunca söylem ve eylemleriyle, faaliyetleri ve eserleri ile siyasal, toplumsal kültürel veya bilimsel alanlarda önemli izler bırakmış kişilerden birçoğunun hayatının anlatılacağı bu derste, onların hayata bakış açıları ve Türkiye’ye dair fikirleri bunları etkilemiş olan faktörler analiz edilecektir.

27

TTS756

GEÇ OSMANLI DEVRİNDEN CUMHURİYETİN İLK YILLARINA GÜNDELİK YAŞAM VE KADIN   

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan süreçte kadınların toplumsal hayata nasıl giderek daha fazla dahil oldukları anlatılacaktır. Başka bir deyişle bu derste Türkiye’de kadın haklarının tarihi anlatılmakla birlikte kadınların hak elde edebilmek için gerçekleştirdiği faaliyetlerin niteliği çeşitli boyutlarıyla değerlendirmeye tabi tutulacaktır. Ayrıca kadınların hem Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde hem de Cumhuriyet’in ilk yıllarında toplumsal hayata sunduğu katkılar da dile getirilecektir. Bu bağlamda Meşrutiyet döneminden itibaren kadınların kurduğu cemiyet ve dernekler, Milli Mücadele döneminde ordunun ihtiyaçlarının karşılanması için kurdukları hemşirelik ve biçki dikiş kurslarını da içeren yardımlaşma dernekleri, yine Cumhuriyet döneminde ihtiyaç sahiplerine yardım etmek için kurdukları dernekler ve bunların kurucularının kimler oldukları ile birlikte gösterdikleri faaliyetler ders kapsamında incelenecektir. Öte yandan kadın haklarına dair yasal gelişmelerin de kendisine yer bulacağı derste 1917’de Aile Hukuku Kararnamesi’nin yayınlanması ve sonrasında 1926’da Medeni Kanun’un kabulüyle birlikte kadınların evlilik ve aile hayatında da ne gibi olumlu değişimler meydana geldiği anlatılacaktır.

28

TTS758

MİLLİ VE EVRENSEL BAKIŞLA İNSAN VE LİDER ATATÜRK

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Türkiye Cumhuriyet’inin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün hayatının çok boyutlu bir şekilde değerlendirileceği bu derste ailesinin ve yetiştiği çevrenin, aldığı eğitim ve gördüğü öğrenimin, hem askeri hem de siyasal yaşamında edindiği bilgi ve tecrübelerinin onun zihniyet dünyasını nasıl şekillendirdiği ve Cumhuriyet’e dair vizyonuna ne ölçüde etki ettiği anlatılacaktır. Derste Atatürk’e dair objektif bilgiler içeren belli başlı biyografilerin karşılaştırmalı bir şekilde okunarak analiz edilmesiyle birlikte, yaşamı boyunca çevresinde bulunan kişilerden anılarını yazmış olanların anlattıklarının tahlili de da onun hayatını incelerken takip edilecek yöntemlerden bir diğeridir.

29

TTS760

ÇUKUROVA BÖLGESINDE TÜRK-ERMENI İLIŞKILERI II

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Çukurova vilayetine bağlı Adana, Tarsus, Sis ve Üzeyr sancaklarındaki Türk-Ermeni ilişkileri ele alınmaktadır. Özellikle Milli Mücadele döneminde büyük güçlerin desteğiyle Ermenilerin yaptığı katliamlar ve bunlara karşı  verilen mücadele dersin konusunu oluşturmaktadır.

30

TTS762

ANADOLU’DA AMERİKAN MİSYONERLİK FAALİYETLERİNİN TARİHİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste on dokuzuncu yüzyıldan itibaren Osmanlı Devleti’ne gelip yerleşmeye başlayan Amerikalı Misyonerlerin Anadolu’nun çeşitli bölge ve şehirlerinde bilhassa eğitim ve sağlık alanında gösterdikleri faaliyetlerle, Türkiye’nin sosyal ve kültürel yapısındaki etkileri anlatılacaktır.

31

TTS764

ORTA VE YENI ASUR TARIHI

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste, M.Ö. 14. yüzyıldan M.Ö. 6. yüzyıla kadar Asurlar devletinin tecrübe ettiği siyasal, kültürel, ve askeri gelişmeler krallarının hüküm süreleri nezdinde kronolojik olarak anlatılacaktır.

32

TTS766

GEÇ HİTİT DEVLETLERİ TARİHİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste, M.Ö. 7. yüzyılda Asurlar varlıklarına son verinceye dek Çukurova bölgesinde kurulmuş olan Karkamış, Pattin, Sam'al, Gurgum, Kummuhu, Milid, Keveh, Hilakku ve Tabal devletlerinin tarihi anlatılacaktır.

33

TTS768

OSMANLI MODERNLEŞME TARİHİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Osmanlı Devleti’nin modernleşme hareketlerinin özellikle III. Selim ve onun dönemindeki Nizam – ı Cedid reformlarından itibaren başlanarak anlatılacağı bu derste daha sonra II. Mahmud ve Tanzimat Dönemi, II. Abdülhamit ve Meşrutiyet Dönemi’nde gerçekleştirilen modernleşme hamlelerinin neler olduğu anlatılacak; bu bağlamda modernleşmenin batılılaşmayla ilişkisi analiz edilecek;  modern olmanın anlamının ne olduğu ve Osmanlılar’ın modernleşmeye

34

TTS770

YAKINÇAĞ OSMANLI DİPLOMASİSİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Osmanlı Devleti’nin on sekizinci yüzyıldan itibaren Avrupa Devletleri ile olan ilişkilerinde yaşanan değişim ve dönüşümün, diplomatik yöntemlerine nasıl yansıdığı ve dolayısıyla diplomasi alanında modernleşmeye neden ihtiyaç duyduğu derste incelenecektir. Öte yandan on dokuzuncu yüzyıl boyunca Avrupalı Devletler ile kurduğu ilişkilerin diplomasi hamlelerine nasıl etki ettiği ve özellikle İngiltere, Fransa, Rusya ve Almanya ile olan ilişkilerinin Birinci Dünya Savaşı’na kadar geçen zaman içerisinde ne tür motivasyonlardan kaynaklanarak nasıl bir seyir izlediği de derste çeşitli yönleriyle analiz edilecektir.

35

TTS772

OSMANLI PARA VE FİYAT TARİHİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Başlangıcından sona erişine kadar Osmanlı Devleti’nin ekonomi tarihinin Osmanlı topraklarında dolaşımda olan para miktarının ve fiyatların değişimi üzerinden anlatılacağı bu derste, Osmanlı Devleti’nin ekonomik gelir kaynakları, bunlar vesilesiyle elde ettiği kazanç türleri ve bunların aynı zamanda ne gibi harcama kalemlerini de teşkil ettiği ile birlikte, zaman içerisinde, bilhassa on beşinci yüzyıldan itibaren dünyada yaşanan Coğrafi Keşifler’in de etkisiyle Osmanlı’da parasal olarak yaşanan değişim anlatılacaktır. Öte yandan on dokuzuncu yüzyıldan itibaren Avrupa devletleriyle kurulan ilişkilerde ekonominin rolü ve bu ilişkiler neticesinde  ekonominin değişen niteliklerinin fiyatlara yansıması da derste üzerinde durulacak bir diğer konu başlığıdır.

36

TTS774

YAKINÇAĞ OSMANLI TARİHİNDE FİKİR HAREKETLERİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: On dokuzuncu yüzyıldan itibaren Osmanlı entelektüel dünyasında görülmeye başlanan ve devletin nasıl yönetilmesi gerektiğine dair öneriler ihtiva eden Osmanlıcılık, Batıcılık, Muhafazakârlık ve Türkçülük gibi fikir akımlarının nitelikleri, temsilcilerinin eserleri üzerinden incelenecektir.

37

TTS776

OSMANLI DEVLETI’NDE ULAŞIM VE HABERLEŞME

S

3

0

0

3

3

6

İçerik:  Kuruluş Dönemi ve Klasik Dönem’de Osmanlı Devleti’nde ulaşım ve haberleşme faaliyetlerinin nasıl gerçekleştirildiğinin anlatımıyla başlanacak olan bu derste daha sonra söz konusu alanlarda 19. yüzyılda Tanzimat döneminden itibaren gerçekleştirilen modernleşme adımlarının neler olduğuna, söz gelimi devlet içerisinde telgraf, elektrik ve demiryolu hatlarının nasıl kurulduğuna, deniz taşımacılığının nasıl bir gelişim gösterdiğine ve bunların Osmanlı Devleti’ne etkilerine yer verilecektir.

38

TTS778

YEREL TARIH VE SÖZLÜ TARIH ÇALIŞMALARI

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Yerel  ve sözlü tarih çalışmalarının nasıl gerçekleştirileceğine dair bir tür metodoloji dersi olan bu derste, söz konusu tarih çalışmalarının belgeler ve diğer yazılı araştırma eserleri vasıtasıyla yapılan diğer tarih araştırmalarından ne gibi noktalarda ayrıştığına, bu tür çalışmaları gerçekleştirirken nelere dikkat edilmesi gerektiğine ve bu tarih çalışmalarından elde edilen bulguların tarihin anlaşılmasına ne gibi katkılar sağlayabileceğine yer verilecektir

39

TTS780

CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK-AMERİKA İLİŞKİLERİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Kuruluşundan itibaren Türkiye Cumhuriyeti ve Amerika Birleşik Devletleri arasında kurulan ilişkilerin siyasi, diplomatik, ekonomik ve kültürel yönleriyle çok boyutlu bir incelemeye tabi tutulacağı bu derste, Milli Mücadele, Erken Cumhuriyet ve Soğuk Savaş dönemlerinde iki devletin birbirlerine dair bakış açıları, ve bu bakış açılarının hangi olaylar ve süreçler üzerinden nasıl değişim geçirdiği ve bu değişimin iki ülke arasındaki ilişkinin seyrine etkileri tarihsel bir bakış açısıyla değerlendirilecektir.

40

TTS782

OSMANİYE TARİHİ II

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Osmaniye’nin önce Anadolu Beylikleri döneminde sonra Osmanlı Devleti idaresine girmesinin akabinde Cebel – i Bereket Sancağı adı altında tecrübe ettiği ekonomik ve sosyal değişim ve dönüşümün nasıl gerçekleştiğinin anlatılacağı bu derste ayrıca, Milli Mücadele ve Cumhuriyet dönemlerinde Adana’ya bağlı olarak geçirdiği uzun süre boyunca ve sonrasında Çukurova Bölgesi’ne sağladığı yarar ve imkanlar da detaylı bir incelemeye tabi tutulacaktır.

41

TTS784

MİLLİ MÜCADELE’DE CEPHELER

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: 30 Ekim 1918’de Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalanmasının sonrasında İtilaf Devletleri’nin Anadolu’da gerçekleştirmeye başladığı işgallere halkın evvela Kuvva – yi Milliye adı verilen yerel silahlı birlikler vasıtasıyla nasıl direniş gösterdiğinin anlatılacağı bu derste, daha sonra bu birliklerin Mustafa Kemal Paşa’nın öncülüğünde nasıl düzenli orduya dönüştürüldüğü, bu milli ordunun Anadolu’nun hangi bölgesinde hangi işgalci kuvvetlerle nasıl muharebelere girdiği ve nasıl başarıya ulaştığı, bu başarılarda alınan taktik, lojistik ve stratejik kararların neler olduğu ve bunların önemi anlatılacaktır. Bir başka deyişle Milli Mücadele’nin askeri safhasını teşkil eden olayların bütüncül bir anlatımı sunulacak ve bu bağlamda  bilhassa Batı Cephesi’ndeki I. ve II. İnönü Savaşları, Kütahya – Eskişehir Muharebesi, Sakarya Meydan Muharebesi ve Büyük Taarruz’un detaylı bir analizi gerçekleştirilecektir.

42

TTS786

MİLLİ MÜCADELE DÖNEMİ TÜRK DIŞ POLİTİKASI

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Milli Mücadele’nin askeri safhasında İtilaf Devletleri’ne karşı elde edilen başarıların siyasi ve diplomatik olarak TBMM Hükümeti tarafından nasıl birer kazanca dönüştürldüğünün anlatılacağı bu dersin bu bağlamda Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşuna giden yolda atlan adımların uluslararası düzeydeki seyrini ihtiva ettiği söylenebilir. Bu açıdan derste öncelikle TBMM Hükümeti’nin İtilaf Devletleriyle gerçekleştirdiği diplomatik görüşmeler bu görüşmeler sırasında İtilaf Devletleri ile İstanbul hükümetlerinin tutumları ve tutumlara karşı Ankara’nın aldığı tavırlar değerledirilecek; nihayetinde Mudanya Ateşkes ve Lozan Barış Antlaşmaları’nın müzakere, hazırlanma ve imzanlanma süreçleri ayrıntılı bir şekilde anlatılacak ve böylelikle Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun nasıl gerçekleştirildiğinin çerçevesi çizilmiş olacaktır.

43

TTS788

TARIH ARAŞTIRMALARINDA YAZIM SORUNU

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bir tarih araştırması yürütürken araştırmacıların nelere dikkat etmeleri gerektiğinin anlatılacağı bu derste, araştırma konularının nasıl tespit edilebileceği, tespit edilen konuya dair yeni bakış açılarının nasıl geliştirilebileceği tartışılacaktır. Bu bağlamda yürütülen araştırmanın bilimsel niteliği ve değeri açısından orijinallik ve objektiflik olgularının üzerinde durulacak ve kaynak kullanımının önemine vurgu yapılacaktır. Hatalı veya eksik kaynak kullanımının ortaya çıkarılan metinlerde nasıl problemlere yol açabileceği de derste değerlendirilecek bir diğer husustur.

44

TTS790

14-15. YÜZYILDA İRAN VE AZERBAYCAN’DA ŞII HAREKETLER

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: İslam dininin bir mezhebi olan Şiiliğin söz konusu coğrafyalarda nasıl benimsenip yaygınlaştığının anlatılacağı bu derste ayrıca devlet politikası olarak Şiiliği benimseyen Safevi Devleti’nin yapısı ve siyasi tarihi üzerinde durulacaktır.

45

TTS792

TARIHI SÜREÇTE İSMÂILÎLER

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: İslam’ın Şii mezhebinin bir alt kolu olan İsmailîliğin nasıl ortaya çıktığının anlatılacağı bu derste, İsmaililiğin diğer Şii mezheplerinde olduğu gibi kendi içerisinde de ne gibi noktalarda ayrışmalar yaşadığı ortaya konmakla birlikte, İslam tarihi içerisinde politik olarak İsmaili mezhebini benimsemiş devletlerin faaliyetlerine odaklanılacaktır. Bu bağlamda, Nizarî İsmaililiğinin kurucusu Hasan Sabbah’ın hayatına yer verilecek ve destekçileri Haşhaşilerin kimler olduklarından da bahsedilecektir.

46

TTS794

TÜRK-İNGİLİZ İLİŞKİLERİ

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Türkiye ve İngiltere arasında, on yedinci yüzyıldan günümüze dek devam eden ilişkilerin siyasi, ekonomik, diplomatik ve kültürel boyutlarının inceleneceği bu derste, İngilizlerin bilhassa Tanzimat Dönemi’nden itibaren görülen Osmanlı modernleşmesi üzerindeki etkisi, Büyük Britanya İmparatorluğu’nun “Doğu Sorunu” perspektifinden Osmanlı Devleti’ne bakışının zaman içerisindeki değişimi ve bu değişimin Birinci Dünya Savaşı’na dek süren yansımaları gözlemlenecektir. İkinci Dünya Savaşı’na kadar olan dönemde ve savaş sırasında Türkiye Cumhuriyeti ile İngiltere arasında gerçekleşen iletişimin nitelikleri de ders kapsamında incelenecektir.

47

TTS796

SÖZLÜ TARİH (TEORİ VE YÖNTEM)

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste, sözlü tarihin diğer tarih çalışmalarından farkları ortaya konarken, belge ve yazılı kaynaklara dayanarak yapılan tarih çalışmalarına ne gibi katkılar sunacağı anlatılacaktır. Öte yandan Bir sözlü tarih çalışması yürütülürken dikkat edilmesi gereken hususların neler olduğu belirtilecektir.

48

TTS798

ORTAÇAĞ TÜRK DEVLETLERİNDE KADIN

S

3

0

0

3

3

6

İçerik: Bu derste, kadınların Türk devletlerindeki rolleri anlatılırken, sadece aile ve toplum hayatında değil siyaseten devlet yönetiminde de önemli konumlarda bulundukları anlatılacaktır.