Ölçme Tekniği

Uygarlık ilerledikçe ve insanlar arasındaki ilişkiler arttıkça, mülkiyet kavramının önemi anlaşılmış ve insanlar sahip oldukları arazileri ölçme gereksinimi duymuşlardır. Ülkemizde önceleri kadastro haritaların oluşturulmasında önemli bir rol oynayan ÖlçmeTekniği, günümüzde tüm meslek disiplinlerinin gereksinimi olan bir dal haline gelmiştir.

Ölçme Tekniği anabilim dalı, Ölçme Bilgisi ve Mühendislik Ölçmeleri bilim dallarından oluşmaktadır. Yeryüzündeki doğal ve yapay tesislerin belirli bir karşılaştırma yüzeyine göre konumlarının saptanması ve belirli bir ölçekte küçültülerek kağıt üzerine geçirilmesi için gerekli arazi ölçmeleri, hesap yöntemleri Ölçme Bilgisinin konusunu oluşturmaktadır. Mühendislik projelerinin araziye uygulanması, her türlü aplikasyon çalışmaları, mühendislik yapılarındaki ve yerkabuğundaki deformasyon ölçmeleri ve analizi ise Mühendislik Ölçmelerinin ilgi alanına girmektedir.

Başlıca Çalışma Konuları:

 

 

 

 

 

 

olarak sıralanabilir. Ölçme Tekniği Anabilim Dalı yukarda saydığımız konularla sınırlı kalmamakta her geçen gün kendini yenilemekte ve gelişen dünyaya bağlı olarak çalışma alanlarını gün geçtikçe geliştirmektedir.

Bölümümüzün Ölçme Tekniği çalışmaları hakkında kısa bilgilendirmeyi okuyabilirsiniz.




Kamu Ölçmeleri

Kamu Ölçmeleri Anabilim Dalı, ülke toprak politikası, iyelik hakları, çevresel ve toplumsal değerler temelinde; arazi yönetimi, kadastro, kentsel–kırsal toprak düzenlemesi ve kamulaştırma konularının tüzeye dayalı olarak teknik boyutu, bilimsel değerleme yöntemlerine göre taşınmaz değerlemesi ve bu altlıklara dayanarak iyelik haklarının düzenlenmesi, biçimlendirilmesi ile ilgilidir.

Kamu ölçmeleri anabilim dalının temel ilgi alanları, taşınmazlara ilişkin her türlü mülkiyet konularını teknik, hukuki ve sosyal yönlerden irdeleyerek;

her türlü araştırma ve incelemelerde bulunmak, bu konulardaki bilgi birikimini uygulamaya aktarmaktır.

Bölümümüzün Kamu Ölçmeleri çalışmaları hakkında kısa bilgilendirmeyi okuyabilirsiniz.




Jeodezi

Jeodezi, üç boyutlu ve zaman değişkenli uzayda, çekim alanı ile birlikte, yeryuvarının ve öteki gök cisimlerinin ölçülmesi ve haritaya aktarılması ile uğraşan bilim dalıdır.
 
Jeodezinin amacı; yerin şekil, büyüklük ve gravite alanlarının zamana bağlı olarak değişimlerini inceleyerek bunları üç boyutlu bir koordinat sisteminde tanımlamaktadır.Temel jeodezik uzay ve uydu tekniklerinin VLBI, SLR/LLR (Satellite/Lunar Laser Ranging), GNSS (Global Navigation Satellite System), DORIS (Doppler Orbitography and Radiopositioning Integrated by Satellite) kombinasyonu son yıllarda jeodezinin temel hedefleri arasındadır. Yer’in gravite alanı veYer’in dönüklüğü gibi temel jeodezik parametrelerin kestirimi farkı tekniklerden (VLBI, GNSS,SLR/LLR, DORIS) elde edilen verilerin analizi ile elde edilmektedir.
 
Birden fazla teknikten elde edilen bu parametrelerin karşılaştırılması ve kombinasyonu, IERS (International Earth Rotation Service-Uluslararası Yer dönme ve Referans sistemleri Servisi)’in ürünlerinden olan ITRF, ICRF ve EOP tutarlığının sağlanması için önemlidir.

IAG (International Association of Geodesy-Uluslararası Jeodezi Birliği)’nin Bilimsel Servisleri

IGS Istasyonları

Şekil: IGS Istasyonları

IERS’in amacı ICRF, ITRF veya EOP içindeki zaman/uzay değişimlerini yorumlamak için gerekli olan jeofiziksel veriler ve standartlar, sabitler ve modelleri sağlamak ve IGS, ILRS, IVS ve IDS teknik servislerinin koordinasyonundan sorumludur.Jeodezi Bilim Dalı; Matematiksel Jeodezi, Fiziksel Jeodezi, Uydu Jeodezisi, Jeodezik Astronomi, Deniz Jeodezisiİstatiksel Yöntemlergibi bilimkonularından oluşur. Jeodezi bilim dalı çalışmalarını gerçekleştirebilmek için fizik, matematik, astronomi, meteoroloji, jeoloji vb. pek çok farklı disiplinle birlikte çalışır. Jeodezi bilim dalı değişen dünyanın ihtiyaçları doğrultusunda kendini zamanının gereklilikleri doğrultusunda geliştirir.

BAŞLICA ÇALIŞMA KONULARI

Jeodezik ağların kurulması ve analizi

TUTGA (Türkiye Ulusal Temel GPS Ağı)

Şekil: TUTGA (Türkiye Ulusal Temel GPS Ağı)

Deformasyon ölçmeleri ve analizi

Jeodezik Verilerin İstatistiksel Analizi

Yersel Gravite ve Uydu Verileri Yardımıyla Gravite Alanının ve Değişiminin Belirlenmesi

Türkiye Temel Gravite Ağı -1999

Şekil: Türkiye Temel Gravite Ağı-1999

GNSS ile Konumlamada Matematiksel Modeller ve Hata Kaynaklarının Modellenmesi

GNSS Meteorolojisi ve Tomografisi

Bu amaçla çalışan kuruluşlar;

Bölümümüzün Jeodezi çalışmaları hakkında kısa bilgilendirmeyi okuyabilirsiniz.




Fotogrametri

Eski Yunanca'dan batı dillerine giren Fotogrametri sözcüğü 3 kök sözcükten oluşmaktadır. Photos(ışık) + Grama(çizim) + Metron(ölçme) kelimelerinden oluşan bu sözcük ışıkyardımı ile ölçme-çizim anlamına gelmektedir. Fotogrametri, fiziksel objeler ve çevre hakkında, görüntülerden ölçüler alarak ve yorumlar yaparak güvenilir bilgiler elde etme bilimi ve sanatı olarak tanımlanmaktadır. ISPRS (International Society for Photogrammetry and Remote Sensing) ve ASPRS (American Society of Photogrammetry and Remote Sensing) gibi fotogrametri örgütlerine göre fotogrametri aşağıdaki şekilde de tanımlanmaktadır:
 
‘’Fotogrametri, nesnelere ve yakın çevresine temas etmeksizin, yayılan ve elektromagnetik enerjinin algılanması, değerlendirilmesi ve yorumlanmasıyla nesne ve çevresi hakkında güvenilir bilgiler elde etme sanatı, bilimi ve teknolojisidir.‘’
 
Fotoğrafik görüntüler, metrik bilgilerden başka nesne ve yakın çevresinin yapısal özellikleri, yüzey örtüsü gibi bilgileri de sağlamaktadır. Fotografik yoldan görüntü kaydının dışında başka kayıt ve algılama sistemleri de söz konusudur.Çok bantlı tarayıcılar (MSS) yada yan bakışlı radarlar (SLR) ile de görüntüler kaydedilebilmektedir. Bu nedenle fotogrametri ve uzaktan algılama genellikle birlikte anılmaktadır.
 
Fotogrametriyi, değerlendirme yöntemine göre;
 
Plançete fotogrametrisi: Fotoğraflar üzerinden açı (doğrultu) ve uzunluk ölçmeleri ile projektif ve perspektif geometrinin kavramlarını kullanarak ve perspektif geometrinin kavramlarını kullanarak çizgisel harita üretimi için geliştirilmiştir.
 
Analog fotogrametri: Optik ve/veya Optik Mekanik Değerlendirme Aletlerindestereo olarak çekilmiş fotoğraflar kullanılarak objenin üç boyutlu modelinin boyutlu modelinin stereoskopi yoluyla tekrar elde edilmesi ve objenin çizimsel yollarla değerlendirilmesi işlemidir.
 
 
 
 
Analitik fotogrametri: Stereo değerlendirme aletlerine bilgisayar ve elektronik ölçme sistemlerinin eklenmesi suretiyle bazı yöneltme, ölçme ve değerlendirme işlemlerinin otomatik yada yarı otomatik yollarla değerlendirmesi tekniğidir.
 
Sayısal fotogrametri: Fotogrametri, teknolojiye paralel bir şekilde her geçen yıl gelişme göstermekte ve ilerlemektedir. Fotoğrafik emülsiyon ve optik kamera kombinasyonun gelişmesi, fotoğraflarda yüksek çözünürlük ve düşük distorsiyonlu görüntülerin elde edilmesini sağlamıştır.Dijital fotogrametri dijital görüntüler ile işlem yapmaktadır. Dijital fotogrametride dijital forma dönüştürülmüş stereo görüntülerin tamamen grafik işlemcili bilgisayarlar ile bilgisayar ortamında tüm yöneltme ve değerlendirme işlemlerini kapsamaktadır.
 
Fotogrametrinin ilk uygulamaları Yersel Fotogrametri alanında olmuştur.Yersel fotogrametri, alım uzaklığının (kamera ile ölçülecek nesne arasındaki uzaklık) yakın alan içinde sınırlandığı bir yöntemdir. Söz konusu alanın kabaca mikroskop gözlemlerinde olduğu gibi mikrometremertebesinden yaklaşık 300 m’ye kadar uzandığı kabul edilir.Bilgisayar teknolojisine bağlı olarak alet üretimindeki gelişmeler, yersel fotogrametrinin özellikle endüstride ve uygulamalı mühendislik gibi alanlardaki uygulama imkanları arttırmaktadır. Özellikle mimarlık, tıp, arkeloji ve endüstri fotogrametrisinde, yersel fotogrametrik alımlar için özelolarak imal edilen kameralar (metrik kameralar) yerine ucuz, basit ve piyasada bol bulunan metrik olmayan kameraların kullanımı için yoğun çalışmalar yapılmaktadır. Metrik olmayan kameraların resim çekiminde kullanılması durumunda, iç yöneltme elemanları bilinememektedir.Hava Fotogrametrisi, Uçaktaki, yada genel olarak bir hava aracında bulunan bir kamera ile çekilmiş fotoğraflarla çalışan fotogrametridir.
 
Fotogrametrinin ilgi alanları;

Klasik fotogrametrik harita üretim aşamaları;

Arazi Çalışmaları
  • Kontrol noktaları tesisi
  • Hava işaretleri
  • Kontrol noktaları ölçümü

Fotoğrafik Çekim
  • Uçuş planı
  • Fotoğrafik uçuş
  • Fotoğrafik banyo işlemleri

Fotogrametrik Çalışmalar
  • Fotogrametrik ölçü ve hesaplamalar
  • Stereo değerlendirme/çizim
  • Fotoğrafik banyo işlemleri

Arazi Bütünlemesi
  • Çizilemeyen kısımların tamamlanması
  • Yer adları vb. sözel bilgilerin eklenmesi
  • Denetleme

 

Kaynaklar:

 

 

Bölümümüzün Fotogrametri çalışmaları hakkında kısa bilgilendirmeyi okuyabilirsiniz.




Uzaktan Algılama

Uzaktan algılama, hakkında bilgi çıkarımı yapılmak istenen nesnelerden (Yeryüzü, Atmosfer) yayılan veya yansıyan elektromanyetik enerjinin kayıt edilmesi, işlenmesi, analizi ve bilgi çıkarımı olarak tanımlanmaktadır. Bir başka tanımla, nesnelere temas etmeden onlar hakkında bilgi edinme bilimidir.
 
Uzaktan algılamada, algılayıcı sistemler, taşındıkları platforma ve algılayıcı sisteminin çalışma prensibine göre gruplara ayrılır.
Algılayıcı sistemleri kullanılan enerji kaynağına göre;

Pasif sistemler

Pasif sistemler, algılama için kendi enerjilerini üretmeyen ve enerji kaynağı olarak güneşi temel alan sistemlerdir. Tüm pasif uzaktan algılayıcılar, yeryüzünden yansıyan/yayılan enerjiyi temel alır.
 
Pasif Sistem Örnekleri;
Aktif sistemler
Aktif sistemler kendi enerjilerini (sinyallerini) üreten ve bu ürettiğienerjiyi hedef cisme ileterek, geri yansıtılan enerjiyi ölçen sistemlerdir. Bu tip algılayıcılar güneş enerjisine ihtiyaç duymazlar. Aktif algılayıcıların en önemli özelliklerinden biripasif sistemlere göre mevsim koşullarından fazla etkilenmemeleri ve gece/gündüz farketmeden algılama yapabilmeleridir.
 
Aktif Sistem Örnekleri;

Uzaktan Algılama Sistemi Elemanları

Uzaktan algılama verilerinin işlenmesi algılayıcıların özelliklerinden bağımsız olarak aşağıdaki 7 temel elemanı içermektedir.

Uygulama Alanları

Yeryüzüne ait doğal kaynaklar sınırlıdır. Dünya nüfusundaki hızlı artış bu doğal kaynakların tüketimini hızlandırmış ve kirlenmesine neden olmuştur. Sınırlı doğal kaynakların korunması, değişimlerinin sürekli olarak incelenmesi için sürdürülebilir yönetim ve koruma politikalarının oluşturulmasına ihtiyaç duyulmaktadır.

Uzaktan algılama bilimi, sinoptik görüş özelliği sayesinde geniş alanların çok hızlı şekilde izlenmesine ve haritalanmasına olanak sağlamaktadır. Ayrıca, değişimlerin incelenmesi için gerekli olan periyodik gözlemleme uzaktan algılama ile çok daha düşük maliyetle gerçekleştirilebilmektedir.

Uzaktan algılamanın bazı uygulama alanları;

Kaynaklar:

 

Bölümümüzün Uzaktan Algılama çalışmaları hakkında kısa bilgilendirmeyi okuyabilirsiniz.




Kartoğrafya

Uluslararası Kartoğrafya Birliği (ICA)’nce1973 yılında yapılan, "kartoğrafya, harita ve harita benzeri gösterimleri üretmek amacıyla uygulanan, gerekli tüm çalışmaları kapsayan bilim,teknik ve sanattır" biçimindeki klasik kartoğrafya tanımı halen geçerliliğini korumaktadır.

Modern tanımla kartoğrafya, mekansal bilgileri analog ya dasayısal biçimde toplayan, modelleyen, yapılandıran, değerlendiren, saklayan, çeşitli ortamlarda anlaşılır ve yansız (objektif) biçimde sunan (coğrafi bilginin kartoğrafik iletişim bağlamında kullanıcıya iletilmesi) bir disiplindir. Mekansal veri işleme bağlamında Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) hangi disiplinde uygulanırsa uygulansın, mekansal veriler obje tabanlı bir yapıya dönüştürülmeli, saklanmalı, analiz edilmeli ve kartografik olarak sunulmalıdır. Bu kapsamdaki işlemler ya kartoğrafyanın uygulama alanındadır ya da kartoğrafyanın uygulama alanını tamamlayıcı niteliktedir. Coğrafi/mekansal verilerin/bilgilerin modellenmesi, işlenmesi, analizi, görselleştirilmesi, yönetimi ve harita tasarımı ve üretimi üzerine araştırma ve eğitim-öğretim faaliyetlerinde bulunmaktadır.

 

Başlıca çalışma konuları şunlardır:

Bölümümüzün kartoğrafya çalışmaları hakkında kısa bilgilendirmeyi okuyabilirsiniz.

Görüntülenme Sayısı: 142